حدیث مشورت از امام صادق (ع)

امام صادق (ع) از پدرش : جمعی از پیامبر پرسیدند : محکم کاری و دور اندیشی چیست ؟ مشورت کردن با صاحب نظران و پیروی کردن از ایشان.  بحارالانوار جلد 75 صفحه 100 ، الحیاة جلد 1 صفحه 314

امام صادق (ع) : کسی که مشورت کند هلاک نمیشود.  تحف العقول ، الحیاة جلد 1 صفحه 315

امام صادق (ع) - فُضیل گوید : یک بار امام جعفر صادق (ع) درباره کاری رای مرا خواست ، گفتم : خدا خیرت دهد ! آیا چون منی به چون تو نظر مشورت میدهد ؟ گفت : آری ، در آن هنگام که از تو طلب مشورت کنند.  بحارالانوار جلد 75 صفحه 101 ، الحیاة جلد 1 صفحه 316

امام صادق (ع) فرمود : پیامبر اکرم (ص) فرمود : نظر خواستن از عاقل نیکخواه ، مبارک است و رشد و توفیقی است از خدای بزرگ ؛ پس چون ناصح عاقل نظری داد ، مخالف آن عمل مکن که باعث هلاکت است.  بحارالانوار جلد 91 صفحه 254 ، الحیاة جلد 1 صفحه 323

امام صادق (ع) فرمود : با مردان عاقل مشورت کن که جز به نیکی فرمان نمیدهند. و از مخالفت رای ایشان بپرهیز که ، مخالفت کردن با شخص پرهیزگار عاقل ، سبب تباهی دین و دنیا است.    بحارالانوار جلد 75 صفحه 101 - از کتاب (( المحاسن )) ، الحیاة جلد 1 صفحه 324

امام صادق علیه السلام : مشورت جز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذیرد ؛ نخستین حدّ آن این است که کسى که با او مشورت مى‏کنى ، خردمند باشد ، دوم این که آزاده و متدیّن باشد ، سوم این که دوست و برادروار باشد و چهارم این که راز خود را به او بگویى و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد ، امّا آن را بپوشاند و به کسى نگوید .

امام صادق علیه السلام : هرکه با برادر خود مشورت کند و او خالصانه راهنماییش نکند ، خداوند اندیشه او را از وى بگیرد .

با کسی مشورت کن که از خدا می ترسد( امام جعفر صادق(ع))

- فُضیل بن یسار گوید : امام صادق علیه السلام درباره کاری با من مشورت کرد، به امام گفتم : خدا شما را یاری دهد ، کسی مانند من مشاور شما باشد ؟

امام فرمود : آری هر زمانی که با تو مشورت کنم.

حضرت امام صادق علیه السّلام مى فرماید که : در هر کارى ، خواه اخروى و خواه دنیوى ، مشورت با مؤمنین لازم است ، امّا در کار آخرت ، باید مشورت کنى با کسى که در او پنج خصلت باشد ، عقل و علم و تجربه و نصح و تقوى . یعنى : کسى که قوّت تمیز میان حسن و قبح داشته باشد . و علم به اوامر و نواهى نیز او را حاصل باشد . و در کارها صاحب تجربه باشد . و هر چه گوید به محض دیندارى و خاطر خواهى گوید ، نه از روى فریب و غدر. و متّقى باشد؛ پس اگر شخص این چنین نیابى ، این صفات را خود به عمل آر و بعد از رجوع و استغفار ، با خود مشورت کن و عزم را جزم کرده و توکّل به خدا نموده ، هر چه به خاطرت افتاد به او عمل کن ، که البتّه صواب است . اگر آن کارى که در نظر دارى و در کردن و نکردن او متردّدى ، اگر کارى باشد دنیائى و نفع اخروى در او نباشد ، پس از او بگذر و فکر در او مکن ، که نکردن او اولى است و هرگاه از او گذشتى و دست از او برداشتى ، پس به تحقیق که به برکت زندگى دنیا رسیده اى و حلاوت طاعت حضرت بارى را ادراک نموده اى در کارها مشورت با مؤمنین کردن ، موجب تحصیل علم است و عاقل کسى است که بوسیله مشورت با مؤمنین ، علم جدیدى تحصیل کند و از آن علم ، راه به مقصود و مراد خود ببرد و بداند که آنچه از مشورت حاصل شده ، محض صدق است و از اغواى شیطان دور است .

    مشورت کردن با مردم خوب و اهل علم ، مثل تفکّر کردن است در خلق آسمان ها و زمین و فناى آسمان و زمین ، که ایستاده اند هر کدام بجاى خود بى قید و ستون . یعنى : چنانکه فکر کردن در این ها باعث غوص کردن است در دریاهاى نور معرفت الهى ، و موجب زیاد شدن یقین است به وجود خالق حکیم ، همچنین مشورت کردن با مؤمنین هم ، موجب حصول یقین است در کارها و باعث بر طرف شدن تردّد و شکّ است در شغلها و عملها.

    مى فرماید که : در حین تردّد در کارها ، مشورت مکن با کسى که عقل تو تصدیق او نکند ، هر چند که او در تمیز و عقل ، مشهور و معروف باشد ، چرا که دل مؤمن آینه است و غلط کم مى کند .

    مى فرماید که : هر گاه در کارى با کسى مشورت کردى که عقل تو تصدیق او مى کند و در مراتب علم و عمل خویش مى دانى ، پس هر چه او مى گوید عمل کن و مخالفت گفته او را جایز مدان ، چرا که نفس آدمى سرکش ‍ است و به آسانى قبول حقّ نمى کند ، و به حکم : (الحقّ مرّ) ، حقّ به مذاق او تلخ است و رشد و راستى در مخالفت او است .

امام صادق (ع) - فُضیل گوید : یک بار امام جعفر صادق (ع) درباره کاری رای مرا خواست ، گفتم : خدا خیرت دهد ! آیا چون منی به چون تو نظر مشورت میدهد ؟ گفت : آری ، در آن هنگام که از تو طلب مشورت کنند. بحارالانوار جلد 75 صفحه 101 ، الحیاة جلد 1 صفحه 316

امام صادق (ع) : لقمان به پسرش گفت : چون با گروهی سفر کنی ، در کار خود و ایشان با آنان بسیار مشورت کن . . . و چون تو را بر حق گواه گیرند ، گواه ایشان باش. و اگر از تو مشورت خواهند ، بکوش تا نظر درست به ایشان بدهی.سپس تا نیک نظر نکنی و امر بر تو آشکار نشود ، رای خود را ظاهر مساز ؛ و تا در مشورتی بر پا نخیزی و ننشینی ، و نخوابی و نخوری و نماز نگزاری ، و فکر و حکمت خویش را در آن به کار نگیری ، به اظهار رای اقدام مکن ، که هرکس نیکخواه محض مشورتخواهان نباشد ، خدای متعال رای و امانت را از او خواهد گرفت. کافی جلد 8 صفحه 348 ، الحیاة جلد 1 صفحه 322

امام صادق (ع) فرمود : پیامبر اکرم (ص) فرمود : نظر خواستن از عاقل نیکخواه ، مبارک است و رشد و توفیقی است از خدای بزرگ ؛ پس چون ناصح عاقل نظری داد ، مخالف آن عمل مکن که باعث هلاکت است. بحارالانوار جلد 91 صفحه 254 ، الحیاة جلد 1 صفحه 323

امام صادق (ع) فرمود : با مردان عاقل مشورت کن که جز به نیکی فرمان نمیدهند. و از مخالفت رای ایشان بپرهیز که ، مخالفت کردن با شخص پرهیزگار عاقل ، سبب تباهی دین و دنیا است. بحارالانوار جلد 75 صفحه 101 - از کتاب (( المحاسن )) ، الحیاة جلد 1 صفحه 324

امام صادق (ع) : در کارهای خود - که از نظر دین نیز جایز باشد - با کسی مشورت کن که در او پنج خصلت باشد : عقل و بردباری و آزمودگی و خیرخواهی و پرهیزگاری. بحارالانوار جلد 75 صفحه 103 (( از کتاب { مصباحُ الشریعه } )) ، الحیاة جلد 1 صفحه 320

امام صادق (ع) فرمود : ( به هنگام رایزنی ) نخستین رای دهنده مباش ؛ و از رای ناپخته بپرهیز ؛ و از بدیهه گویی و بی اندیشه سخن گفتن دوری کن ؛ و به انسانهای خودرای ، و احمق و فرومایه ، و متلون ، و لجوج نظر مده ! و از خداوند بترس از اینکه ( مصلحت واقعی را در نظر نگیری و ) به دلخواه مشورتخواه رای دهی ! زیرا که دلخواه او را در نظر گرفتن ( در مقام مشورت ) پستی است ؛ چنانکه درست گوش ندادن به سخنان او ( و دقت نکردن در آنها ) نیز خیانت است. بحارالانوار جلد 75 صفحه 104 ، (( از کتاب { مصباحُ الشریعه } )) ، الحیاة جلد 1 صفحه 320

امام صادق (ع) : در کار خود با کسانی مشورت کن که از خدای بزرگ بترسند. بحارالانوار جلد 75 صفحه 98 ، الحیاة جلد 1 صفحه 321